Bài 2: Tiếng Trung Đương Đại 2 – Tốt hơn là nên đi tàu điện đi!

Đoạn văn

如玉的朋友美美從法國到台灣來玩兩個禮拜，她先從歐洲坐飛機到越南，再轉機到台灣。到了機場，美美直接坐巴士到台北。如玉告訴她，在市區坐捷運是最方便的，所以她下了巴士，就坐捷運到旅館去了。

美美覺得台北的交通非常便利，到處都有公車、計程車，還有捷運，去哪裡都很方便。台北捷運的路線不複雜，車票也不貴，買一張悠遊卡，誰都可以輕輕鬆鬆地去逛逛。

美美住在法國東部，沒有什麼機會到海邊。聽說台灣附近的小島，風景都很美，所以她決定到綠島去看看。綠島在台灣的東南邊，到那裡不太方便。美美得先坐火車到台東，再搭船或是飛機到綠島。她打算第二個星期去綠島，好好地玩一玩。

Phiên âm

Rú Yù de péngyǒu Měiměi cóng Fǎguó dào Táiwān lái wán liǎng gè lǐbài, tā xiān cóng Ōuzhōu zuò fēijī dào Yuènán, zài zhuǎnjī dào Táiwān. Dàole jīchǎng, Měiměi zhíjiē zuò bāshì dào Táiběi. Rú Yù gàosù tā, zài shìqū zuò jiéyùn shì zuì fāngbiàn de, suǒyǐ tā xiàle bāshì, jiù zuò jiéyùn dào lǚguǎn qùle.

Měiměi juédé Táiběi de jiāotōng fēicháng fāngbiàn, dàochù dōu yǒu gōngchē, jìchéngchē, hái yǒu jiéyùn, qù nǎlǐ dōu hěn fāngbiàn. Táiběi jiéyùn de lùxiàn bù fùzá, chēpiào yě bù guì, mǎi yī zhāng Yōuyóu kǎ, shéi dōu kěyǐ qīngqīngsōngsōng de qù guàngguang.

Měiměi zhù zài Fǎguó dōngbù, méiyǒu shénme jīhuì huì dào hǎibiān. Tīngshuō Táiwān fùjìn de xiǎodǎo, fēngjǐng dōu hěn měi, suǒyǐ tā juédìng dào Lǜdǎo qù kànkan. Lǜdǎo zài Táiwān de dōngnán biān, dào nàlǐ bù tài fāngbiàn. Měiměi dé xiān zuò huǒchē dào Táidōng, zài dā chuán huò shì fēijī dào Lǜdǎo. Tā dǎsuàn dì èr gè xīngqī qù Lǜdǎo, hǎohǎo de wán yī wán.

Nghĩa tiếng Việt

Mỹ Mỹ – bạn của Như Ngọc, từ Pháp đến Đài Loan chơi 2 tuần, đầu tiên cô đi từ châu Âu đến Việt Nam bằng máy bay, rồi đổi chuyến bay đến Đài Loan. Sau khi đến sân bay, Mỹ Mỹ đi thẳng đến Đài Bắc bằng xe buýt. Như Ngọc nói với cô, ở nội thành đi tàu điện là tiện nhất, cho nên sau khi cô xuống xe buýt thì đi tàu điện đến khách sạn.

Mỹ Mỹ cảm thấy giao thông ở Đài Bắc vô cùng thuận tiện, khắp nơi đều có xe buýt, xe taxi, còn có tàu điện, đi chỗ nào cũng rất tiện. Tuyến tàu điện Đài Bắc không phức tạp, vé tàu xe cũng không mắc, mua một cái thẻ Du Du, ai cũng có thể đi dạo một cách thoải mái ung dung.

Mỹ Mỹ sống ở Đông Bộ nước Pháp, không có cơ hội nào đến bờ biển. Nghe nói các hòn đảo nhỏ gần Đài Loan, phong cảnh đều rất đẹp, cho nên cô quyết định đến đảo Xanh xem xem. Đảo Xanh ở phía Đông Nam của Đài Loan, đi đến đó không được tiện lắm. Mỹ Mỹ phải đi tàu hỏa đến Đài Đông trước, sau đó đi thuyền hoặc máy bay đến đảo Xanh. Cô dự định tuần thứ hai đi đảo Xanh, vui chơi thỏa thích.

Ngữ pháp

I. Phủ định Nhấn mạnh với 一點也不 yīdiǎn yě bù V…

Chức năng: Gợi ý sự phủ định mạnh và phóng đại, giống như “một chút (…) cũng không” hoặc “chẳng/chả/không … tí/chút/ tẹo nào (cả/hết)” trong tiếng Việt.

①
A: 你要坐公車去嗎？坐公車去故宮博物院比較慢。
Nǐ yào zuò gōngchē qù ma? Zuò gōngchē qù Gùgōng bówùyuàn bǐjiào màn.
(Bạn muốn đi xe buýt không? Đi xe buýt đến Cố Cung khá chậm.)

B: 一點也不慢，比捷運方便。
Yīdiǎn yě bù màn, bǐ jiéyùn fāngbiàn.
(Không chậm chút nào, còn tiện hơn tàu điện ngầm.)

②
A: 他喝茶嗎？
Tā hē chá ma?
(Anh ấy có uống trà không?)

B: 他一點茶也不喝。
Tā yīdiǎn chá yě bù hē.
(Anh ấy chẳng uống trà chút nào.)

3, 夜市的東西一點也不貴。

夜市的東西一點也不貴。

Yèshì de dōngxī yīdiǎn yě bù guì.

Đồ ở chợ đêm không đắt chút nào.

4, 已經晚上十二點多了，他們一點也不想睡覺。

已經晚上十二點多了，他們一點也不想睡覺。

Yǐjīng wǎnshàng shí’èr diǎn duō le, tāmen yīdiǎn yě bù xiǎng shuìjiào.

Đã hơn 12 giờ đêm rồi, họ không muốn ngủ chút nào.

Cấu trúc:  Đây là cấu trúc phủ định, không có dạng khẳng định. Cấu trúc này có thể được sử dụng với động từ hành động hoặc động từ trạng thái.
Đối tượng: Nếu đối tượng không đứng trước đầu câu để làm chủ đề, thì nó phải xuất hiện sau trạng từ 一點也, trước chữ 不 hoặc 沒 sau động từ.

1, 他昨天一點飯也沒吃。

他昨天一點飯也沒吃。

Tā zuótiān yīdiǎn fàn yě méi chī.

Hôm qua anh ấy không ăn một chút cơm nào.

( 他昨天一點也沒吃飯。)

2, 我一點湯也沒喝。

我一點湯也沒喝。

Wǒ yīdiǎn tāng yě méi hē.

Tôi không uống một chút canh nào.

( 我一點也沒喝湯。)

Câu hỏi:
1, 這支手機是不是一點也不好用？所以沒人買。

這支手機是不是一點也不好用？所以沒人買。

Zhè zhī shǒujī shì bù shì yīdiǎn yě bù hǎo yòng? Suǒyǐ méi rén mǎi.

Chiếc điện thoại này có phải là không dùng tốt chút nào không? Nên không ai mua.

2, 他生病這幾天一點東西都沒吃嗎？

他生病這幾天一點東西都沒吃嗎？

Tā shēngbìng zhè jǐ tiān yīdiǎn dōngxī dōu méi chī ma?

Anh ấy bị ốm mấy ngày nay không ăn một chút gì sao?

3, 我們來這裡玩，你怎麼一點也不開心？

我們來這裡玩，你怎麼一點也不開心？

Wǒmen lái zhèlǐ wán, nǐ zěnme yīdiǎn yě bù kāixīn?

Chúng ta đến đây chơi, sao bạn lại không vui chút nào?

Thông thường:
1. 也 trong cấu trúc này có thể thay bằng 都.

(1) 我一點都不累。

我一點都不累。

Wǒ yīdiǎn dōu bù lèi.

Tôi không mệt chút nào.

(2) 捷運車票一點都不貴。

捷運車票一點都不貴。

Jiéyùn chēpiào yīdiǎn dōu bù guì.

Vé tàu điện ngầm không đắt chút nào.

(3) 他一點都不想去。

他一點都不想去。

Tā yīdiǎn dōu bù xiǎng qù.

Anh ấy không muốn đi chút nào.

2. Trong một số trường hợp, 都 mang lại cảm giác mạnh hơn 也 trong việc phủ định toàn bộ.

(1) 我剛剛一點西班牙文也/都沒說。

我剛剛一點西班牙文也/都沒說。

Wǒ gānggāng yīdiǎn Xībānyá wén yě/dōu méi shuō.

Vừa nãy tôi không nói chút tiếng Tây Ban Nha nào.

(2) 王先生生病了，所以最近一點事也/都沒做。

王先生生病了，所以最近一點事也/都沒做。

Wáng xiānshēng shēngbìng le, suǒyǐ zuìjìn yīdiǎn shì yě/dōu méi zuò.

Ông Vương bị bệnh, nên gần đây không làm chút việc nào.

3. 也 được sử dụng nhiều hơn 都.

4. 不 và 沒 với động từ hành động: 沒 phủ định một sự việc trong quá khứ, trong khi 不 ám chỉ việc chủ thể từ chối làm điều gì đó dù sự kiện đó là trong quá khứ hay tương lai.

(1)
a. 他昨天一點功課也不做。（từ chối）

他昨天一點功課也不做。

Tā zuótiān yīdiǎn gōngkè yě bù zuò.

Hôm qua anh ấy không chịu làm một chút bài tập nào.

b. 他昨天一點功課也沒做。（không xảy ra trong quá khứ）

他昨天一點功課也沒做。

Tā zuótiān yīdiǎn gōngkè yě méi zuò.

Hôm qua anh ấy đã không làm một chút bài tập nào.

(2)
a. 張先生剛剛一點湯都不喝。（từ chối）

張先生剛剛一點湯都不喝。

Zhāng xiānshēng gānggāng yīdiǎn tāng dōu bù hē.

Ông Trương vừa nãy không chịu uống một chút canh nào.

b. 張先生剛剛一點湯都沒喝。（không xảy ra trong quá khứ）

張先生剛剛一點湯都沒喝。

Zhāng xiānshēng gānggāng yīdiǎn tāng dōu méi hē.

Ông Trương vừa nãy đã không uống một chút canh nào.

II. 還是 háishì…吧！Tốt hơn là nên…

Chức năng: Trạng từ 還是 chỉ ra rằng “đây là lựa chọn tốt nhất trong hoàn cảnh này”. Câu luôn kết thúc bằng trợ từ 吧。

1, 我最近很忙，我們還是週末再出去吃飯吧！
Wǒ zuìjìn hěn máng, wǒmen háishì zhōumò zài chūqù chīfàn ba!
Dạo này tôi rất bận, tốt hơn là chúng ta hãy ra ngoài ăn vào cuối tuần nhé!

2, 已經晚上十一點了，我還是明天早上再給老師打電話吧！
Yǐjīng wǎnshàng shíyī diǎn le, wǒ háishì míngtiān zǎoshang zài gěi lǎoshī dǎ diànhuà ba!
Đã mười một giờ tối rồi, tốt hơn là sáng mai tôi hãy gọi điện cho thầy cô nhé!

3, 去學校，可以坐公車，也可以坐捷運，但是坐捷運比較快，我們還是坐捷運去吧！
Qù xuéxiào, kěyǐ zuò gōngchē, yě kěyǐ zuò jiéyùn, dànshì zuò jiéyùn bǐjiào kuài, wǒmen háishì zuò jiéyùn qù ba!
Đi đến trường có thể đi xe buýt, cũng có thể đi tàu điện, nhưng đi tàu điện nhanh hơn, tốt hơn là chúng ta đi tàu điện nhé!

Cấu trúc: Trạng từ 還是 xuất hiện giữa chủ ngữ và động từ, 吧 được đặt ở vị trí cuối câu.

✏ Phủ định:

1, 坐公車很慢，我們還是不要坐公車吧！
Zuò gōngchē hěn màn, wǒmen háishì bú yào zuò gōngchē ba!
Đi xe buýt rất chậm, tốt hơn là chúng ta đừng đi xe buýt nhé!

2, 雨下得很大，今天你還是別回家吧！
Yǔ xià de hěn dà, jīntiān nǐ háishì bié huíjiā ba!
Trời mưa rất to, hôm nay tốt hơn là bạn đừng về nhà nhé!

3, 他聽了一定不開心，你還是別告訴他吧！
Tā tīng le yídìng bù kāixīn, nǐ háishì bié gàosù tā ba!
Anh ấy nghe xong chắc chắn sẽ không vui, tốt hơn là bạn đừng nói với anh ấy nhé!

III. Tạo Trạng ngữ với 一點 yìdiǎn

Chức năng: Động từ trạng thái có thể kết hợp với 一點 để tạo thành trạng ngữ bổ nghĩa cho hành động. Việc sử dụng 一點 là bắt buộc. Cấu trúc này thường được dùng trong yêu cầu, mệnh lệnh.

1, 你走慢一點！
Nǐ zǒu màn yìdiǎn!
Bạn đi chậm một chút!

2, 你們吃快一點！
Nǐmen chī kuài yìdiǎn!
Các bạn ăn nhanh một chút!

3, 你的字要寫好看一點！
Nǐ de zì yào xiě hǎokàn yìdiǎn!
Chữ của bạn phải viết đẹp hơn một chút!

Cấu trúc: Trạng ngữ được giới thiệu ở đây được đặt sau các hành động mà không cần 得 (xem Tập 1 Bài 5).

Phủ định:
1, 你不寫好看一點，老師說要再寫一次。
Nǐ bù xiě hǎokàn yìdiǎn, lǎoshī shuō yào zài xiě yí cì.
Bạn không viết đẹp hơn một chút, thầy cô nói phải viết lại một lần nữa.

2, 要是你不唱好聽一點，就不能去比賽了。
Yàoshì nǐ bù chàng hǎotīng yìdiǎn, jiù bùnéng qù bǐsài le.
Nếu bạn không hát hay hơn một chút, thì không thể đi thi được.

3, 你不走快一點，就不能跟朋友見面了。
Nǐ bù zǒu kuài yìdiǎn, jiù bùnéng gēn péngyǒu jiànmiàn le.
Bạn không đi nhanh hơn một chút thì sẽ không thể gặp bạn bè được.

Câu hỏi:
1, 要上課了。你還不走快一點嗎？
Yào shàngkè le. Nǐ hái bù zǒu kuài yìdiǎn ma?
Sắp vào học rồi. Bạn vẫn không đi nhanh hơn một chút sao?

2, 路上車那麼多。你是不是騎慢一點比較好？
Lùshàng chē nàme duō. Nǐ shì bùshì qí màn yìdiǎn bǐjiào hǎo?
Trên đường có nhiều xe như vậy. Có phải đi chậm một chút thì tốt hơn không?

3, 你說得太快了。可以說慢一點嗎？
Nǐ shuō de tài kuài le. Kěyǐ shuō màn yìdiǎn ma?
Bạn nói quá nhanh rồi. Có thể nói chậm một chút không?

IV. Lặp lại Tính từ Hai Âm tiết

Chức năng: Giống như tính từ 1 âm tiết, tính từ 2 âm tiết trong tiếng Trung cũng có thể lặp lại để thể hiện các trạng thái tăng cường. Chúng bổ nghĩa cho danh từ (làm định ngữ với 的) hoặc cụm động từ, có thể đứng trước hoặc sau cụm động từ, đứng trước thì được đánh dấu bằng 地, đứng sau thì được đánh dấu bằng 得.

1, 他們開開心心地一起吃飯。
Tāmen kāikāixīnxīn de yìqǐ chīfàn.
Bọn họ vui vẻ hạnh phúc cùng nhau ăn cơm.

2, 王老闆客客氣氣地跟人說話。
Wáng lǎobǎn kèkèqìqì de gēn rén shuōhuà.
Ông chủ Vương nói chuyện với mọi người rất lịch sự.

3, 月美每天都穿得漂漂亮亮（的）。
Yuèměi měitiān dōu chuān de piàopiàoliàngliàng (de).
Nguyệt Mỹ ngày nào cũng ăn mặc xinh đẹp.

Cấu trúc:
1. Tính từ hai âm tiết AB được lặp lại là AABB.
開心 → 開開心心 (kāixīn → kāikāixīnxīn)
→ vui vẻ → vui vẻ hạnh phúc

輕鬆 → 輕輕鬆鬆 (qīngsōng → qīngqīngsōngsōng)
→ ung dung → ung dung thoải mái

舒服 → 舒舒服服 (shūfu → shūshūfúfú)
→ thoải mái → thoải mái dễ chịu

2. Tính từ 2 âm tiết lặp lại được đặt trước 地 để bổ nghĩa cho động từ.
1, 大家開開心心地幫他過生日。
Dàjiā kāikāixīnxīn de bāng tā guò shēngrì.
Mọi người vui vẻ giúp anh ấy tổ chức sinh nhật.

2, 有了悠遊卡，就可以輕輕鬆鬆地到處逛逛。
Yǒule yōuyóu kǎ, jiù kěyǐ qīngqīngsōngsōng de dàochù guàngguàng.
Có thẻ EasyCard rồi, có thể thoải mái đi dạo khắp nơi.

3, 大家舒舒服服地坐在餐廳裡。
Dàjiā shūshūfúfú de zuò zài cāntīng lǐ.
Mọi người ngồi thoải mái trong nhà hàng.

3. Tính từ 2 âm tiết được đặt trước để bổ nghĩa cho danh từ.
(Tính từ 2 âm tiết khi lặp lại và đứng trước danh từ sẽ bổ nghĩa cho danh từ đó.)

(1) 我要租一個乾乾淨淨的房間，比較舒服。
Wǒ yào zū yī gè gāngānjìngjìng de fángjiān, bǐjiào shūfu.
Tôi muốn thuê một căn phòng sạch sẽ, (như vậy) sẽ thoải mái hơn.

(2) 田中誠一是個客客氣氣的人，所以朋友很多。
Tiánzhōng Chéngyī shì gè kèkèqìqì de rén, suǒyǐ péngyou hěn duō.
Tanaka Seiichi là một người lịch sự, nên có rất nhiều bạn bè.

(3) 大家都想找輕輕鬆鬆的工作。
Dàjiā dōu xiǎng zhǎo qīngqīngsōngsōng de gōngzuò.
Mọi người đều muốn tìm một công việc nhẹ nhàng, thoải mái.

4. Khi tính từ 2 âm tiết được lặp lại và làm vị ngữ, toàn bộ câu kết thúc bằng “的”.
(Khi tính từ 2 âm tiết lặp lại đóng vai trò vị ngữ, cuối câu phải kết thúc bằng “的”.)

(1) 房間乾乾淨淨的，看起來真舒服。
Fángjiān gāngānjìngjìng de, kàn qǐlái zhēn shūfu.
Căn phòng sạch sẽ, nhìn vào thật thoải mái.

(2) 他一收到生日禮物，就開開心心的。
Tā yī shōu dào shēngrì lǐwù, jiù kāikāixīnxīn de.
Anh ấy vừa nhận được quà sinh nhật liền vui vẻ, phấn khởi.

(3) 他對人客客氣氣的。
Tā duì rén kèkèqìqì de.
Anh ấy đối xử với mọi người rất lịch sự.

5. Khi tính từ 2 âm tiết được lặp lại và bổ nghĩa cho động từ, có thể tùy chọn kết thúc câu bằng “的” hoặc không.
(Khi tính từ 2 âm tiết lặp lại bổ nghĩa cho động từ, có thể thêm hoặc bỏ “的” ở cuối câu.)

(1) 他寫字寫得漂漂亮亮的。
Tā xiězì xiě de piàopiàoliangliang de.
Anh ấy viết chữ rất đẹp.

(2) 我跟同學在花蓮玩得開開心心的。
Wǒ gēn tóngxué zài Huālián wán de kāikāixīnxīn de.
Tôi và bạn học chơi ở Hoa Liên rất vui vẻ.

(3) 這個旅館房間很大，他住得舒舒服服（的）。
Zhège lǚguǎn fángjiān hěn dà, tā zhù de shūshūfúfú (de).
Phòng khách sạn này rất rộng, anh ấy ở rất thoải mái.

Câu hỏi:
1, 那裡的廚房是不是乾乾淨淨的？
Nàlǐ de chúfáng shì bù shì gāngānjìngjìng de?
Nhà bếp ở đó có sạch sẽ không?

2, 學生是不是每天都快快樂樂的？
Xuéshēng shì bù shì měi tiān dōu kuàikuàilèlè de?
Học sinh có vui vẻ mỗi ngày không?

3, 房東對你們一直都客客氣氣的嗎？
Fángdōng duì nǐmen yīzhí dōu kèkèqìqì de ma?
Chủ nhà có luôn lịch sự với các bạn không?

Cách dùng:
1. Không phải tính từ 2 âm tiết nào cũng có thể được lặp lại.
Ví dụ: Những từ trong cột bên phải dưới đây không thể lặp lại.

2. Phó từ chỉ tần suất không thể đứng trước tính từ lặp lại.
Ví dụ:

(1) 大家很開開心心地回家了。

(2) 她今天穿得非常漂亮亮。

V. 不太 (bù tài) – “Không quá”

Chức năng: Cấu trúc “不太 + động từ trạng thái” thể hiện sự phủ định nhẹ nhàng, lịch sự (so với phủ định trực tiếp). Tương tự cách nói “không… lắm” hoặc “không… kinh khủng như vậy” trong tiếng Việt.

Ví dụ:
A: 騎機車去旅行太累了吧。
(Đi du lịch bằng xe máy mệt lắm nhỉ?)
B: 我覺得騎車去不太累，很好玩。
(Tôi thấy đi xe không quá mệt, mà rất vui.)

A: 高鐵票很貴，我們坐公車比較好。
(Vé tàu cao tốc đắt lắm, đi xe buýt tốt hơn.)
B: 高鐵票不太貴！
(Vé tàu cao tốc không đắt lắm đâu!)

A: 多穿一點衣服。
(Mặc thêm áo vào!)
B: 今天不太冷！
(Hôm nay không lạnh lắm!)

Câu hỏi:
1. 放假的時候，高鐵票是不是不太好買？
Fàngjià de shíhòu, gāotiě piào shì bù shì bù tài hǎo mǎi?
Vào dịp nghỉ lễ, vé tàu cao tốc có khó mua không?

2. 去西班牙的飛機是不是不太多？
Qù Xībānyá de fēijī shì bù shì bù tài duō?
Chuyến bay đi Tây Ban Nha có ít không?

3.台灣的秋天和日本的秋天是不是不太一樣？
Táiwān de qiūtiān hé Rìběn de qiūtiān shì bù shì bù tài yīyàng?
Mùa thu ở Đài Loan và Nhật Bản có khác nhau không?

Cách dùng:
1. 「不太＋Vs」

“不太” về cơ bản đã mất đi nghĩa đen của nó và chỉ đơn giản có nghĩa là “không quá”. Tùy thuộc vào ngữ cảnh, “不太” có thể được sử dụng phủ định hoặc theo kiểu lịch sự.

Ví dụ:
(1) 這杯茶不太熱。
Zhè bēi chá bù tài rè.
Tách trà này không quá nóng.
(1. Chỉ cần nhiệt độ thích hợp. / 2. Không đủ nóng đối với tôi.)

(2) 他的咖啡賣得不太好。
Tā de kāfēi mài de bù tài hǎo.
Cà phê của anh ấy bán không tốt lắm.
( lo lắng)

(3) 今天不太冷，你不必穿那麼多。
Jīntiān bù tài lěng, nǐ bù bì chuān nàme duō.
Hôm nay không lạnh lắm, bạn không cần mặc nhiều thế.
(An ủi )

2. 「不很＋Vs」

“不很” không phổ biến bằng “不太”. Nó có nghĩa tương đương “不是很”, cũng mang nghĩa “không quá” nhưng dễ gây nhầm lẫn. Lưu ý: “不很” mang tính thực tế và đơn giản hơn, không có sắc thái lịch sự như “不太”.

VI. Vị trí với 部 bù/邊 biān

Chức năng: 部 đề cập đến “các phần” của một vùng và 邊 đến “các cạnh” của một điểm tham chiếu. Về mặt quốc gia, 部 dùng để chỉ các khu vực trong nước và 邊 để chỉ các khu vực bên ngoài biên giới.

1 台灣的北部、南部有很多好玩的地方。

2 台灣東部的風景很美。

3 台灣東邊的大海非常乾淨。

4 那個地方西邊有山,南邊有海。

Cấu trúc: